CEREC (سرک) در دندانپزشکی چیست؟
پریودنتال لثه
روکش دندان یکی از روش‌های پرکاربرد در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی است که معمولاً زمانی استفاده می‌شود که ساختار طبیعی دندان به هر دلیلی ضعیف یا آسیب دیده باشد. اگر بخواهیم خیلی ساده توضیح دهیم، روکش دندان یک نوع پوشش محافظ است که روی دندان قرار می‌گیرد تا هم زیبایی دندان حفظ شود، هم عملکرد آن به حالت طبیعی برگردد.
در زبان انگلیسی، روکش دندان را با اصطلاح Dental Crown می‌شناسند. این نام به درستی نشان می‌دهد که روکش، مثل یک تاج، بر روی دندان آسیب دیده قرار می‌گیرد و از آن محافظت می‌کند. در ادامه این مقاله از دندانپزشکی دکتر یوسفی زاده به بررسی همه چیز درباره روکش دندان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
چرا ممکن است به روکش دندان نیاز داشته باشیم؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود دندانپزشک شما توصیه به انجام روکش کند. برای مثال، دندانی که بر اثر پوسیدگی شدید یا پس از درمان ریشه (عصب کشی) تضعیف شده، نیاز به محافظت دارد. یا اگر دندانی به‌شدت شکسته یا ترک خورده باشد، روکش می‌تواند عملکرد طبیعی را به آن بازگرداند. حتی در بعضی موارد، از روکش‌ها برای زیباسازی دندان‌ها استفاده می‌شود؛ مثلاً زمانی که دندان‌ها تغییر رنگ زیادی دارند یا فرم آن‌ها مناسب نیست.
مراحل انجام روکش دندان
روکش کردن دندان معمولاً در دو یا سه جلسه انجام می‌شود:
در جلسه اول، دندان معاینه و آماده سازی می‌شود. ممکن است کمی از ساختار دندان تراشیده شود تا روکش به خوبی روی آن قرار بگیرد. سپس از دندان قالب گیری انجام می‌شود تا یک روکش دقیق متناسب با آن ساخته شود. معمولاً یک روکش موقت تا زمان آماده شدن روکش اصلی روی دندان قرار می‌گیرد.
در جلسه دوم، روکش اصلی که معمولاً در لابراتوار ساخته شده، روی دندان چسبانده می‌شود. دندانپزشک دقت می‌کند که روکش از نظر اندازه، رنگ و فرم با دندان‌های دیگر هماهنگ باشد و در نهایت آن را با مواد مخصوص روی دندان فیکس می‌کند.
انواع روکش دندان و تفاوت‌های آن‌ها
روکش‌های دندانی در انواع مختلفی تولید می‌شوند که بسته به جنس، ساختار و حتی موقعیت دندان در دهان، انتخاب نوع مناسب اهمیت زیادی دارد. هر کدام از این روکش‌ها یک ویژگی خاص دارند و برای شرایط خاصی توصیه می‌شوند. آشنایی با تفاوت این روکش‌ها به شما کمک می‌کند تا در مشاوره با دندانپزشک، انتخاب بهتری داشته باشید.
یکی از پرکاربردترین انواع، روکش‌های فلزی هستند. این روکش‌ها معمولاً از آلیاژهای طلا، پلاتین یا فلزات پایه مثل نیکل و کروم ساخته می‌شوند. مزیت اصلی آن‌ها مقاومت بسیار بالا در برابر فشار و سایش است، به طوری که سال‌ها بدون آسیب باقی می‌مانند. البته از نظر ظاهری، چون رنگ فلزی دارن، برای دندان‌های جلویی توصیه نمی‌شوند و بیشتر در دندان‌های عقب که کمتر دیده می‌شوند به‌کار می‌روند.
نوع دیگر، روکش‌های تمام سرامیکی هستند. این روکش‌ها از جنس پرسلن یا سرامیک تقویت شده ساخته می‌شوند و بیشترین شباهت رو به دندان طبیعی دارند. به همین دلیل، انتخاب محبوبی برای دندان‌های جلویی محسوب می‌شوند. البته مقاومتشان نسبت به فلزی‌ها کمتر است، ولی اگر از آن‌ها به درست مراقبت بشود، دوام قابل قبولی دارن و از لحاظ زیبایی حرف اول رو می‌زنند.
روکش‌های زیرکونیا یکی دیگه از انواع پیشرفته و مدرن روکش‌ها هستند که هم ظاهر بسیار طبیعی دارند و هم از نظر مقاومت در سطح بالایی قرار دارند. زیرکونیا نوعی سرامیک بسیار محکم و مقاوم است که حتی در دندان‌های آسیاب هم می‌توانند گزینه‌ای مطمئن باشد. این روکش‌ها در سال‌های اخیر به خاطر ترکیب زیبایی و استحکام، خیلی محبوب شدند و حتی در مواردی جایگزین روکش‌های فلزی شده‌اند.
در بین انواع مختلف، روکش‌های PFM یا همون فلز-سرامیک ترکیبی، تا مدت‌ها یکی از رایج‌ترین گزینه‌ها بودند. در این مدل، قسمت زیرین از فلز ساخته می‌شود تا استحکام لازم را تأمین کنند، و روی اون لایه‌ای از پرسلن قرار می‌گیرد تا ظاهری زیبا و نزدیک به رنگ دندان طبیعی ایجاد کند. تنها نکته‌ای که باید در مورد این نوع در نظر داشت، این است که گاهی ممکن است با گذشت زمان لایه سرامیکی ترک بخورد یا کمی از فلز زیرین در خط لثه مشخص شود.
در نهایت، باید توجه کرد که انتخاب نوع روکش به فاکتورهایی مثل محل دندان، شرایط سلامت دهان، بودجه بیمار و نظر تخصصی دندانپزشک بستگی دارد. در خیلی از مواقع، دندانپزشک بعد از بررسی دقیق وضعیت دندان، بهترین گزینه را بر اساس نیاز و زیبایی‌شناسی پیشنهاد می‌دهد.
مزایای روکش دندان
روکش دندان می‌تواند فواید زیادی داشته باشد. اول از همه، از دندان آسیب‌دیده محافظت می‌کند و مانع از پوسیدگی بیشتر یا شکستگی می‌شود. دوم اینکه زیبایی لبخند را حفظ می‌کند، به‌خصوص زمانی که از روکش‌های رنگ دندان استفاده می‌شود. همچنین عملکرد طبیعی دندان برای جویدن و صحبت کردن را برمی‌گرداند و باعث افزایش اعتماد به‌نفس فرد می‌شود.
معایب احتمالی روکش دندان
با اینکه روکش دندان یک درمان موثر است، اما خالی از عیب هم نیست. ممکن است پس از روکش، دندان کمی حساس‌تر شود، به‌ویژه در روزهای اول. همچنین اگر چسب مخصوص خوب عمل نکند، احتمال دارد که روکش شل شود یا بیفتد. در مواردی نادر، ممکن است روکش بشکند یا ترک بردارد، مخصوصاً اگر فرد عادت به دندان‌قروچه داشته باشد.
قیمت روکش دندان
هزینه روکش بسته به نوع آن، جنس روکش، تعداد دندان‌ها و تعرفه‌های دندانپزشک متفاوت است. به‌طور کلی، روکش‌های فلزی قیمت پایین‌تری دارند، اما روکش‌های زیرکونیا یا سرامیکی کمی گران‌تر هستند. در شهری مثل تهران، قیمت هر واحد روکش از چند میلیون تومان شروع می‌شود و با توجه به شرایط متغیر است.
مراقبت‌های لازم پس از انجام روکش
بعد از روکش کردن دندان، لازم است مراقبت‌هایی انجام شود تا هم طول عمر روکش بیشتر شود و هم دندان زیر آن دچار مشکل نشود. این مراقبت‌ها شامل مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، اجتناب از جویدن خوراکی‌های سفت و معاینات منظم دندانپزشکی است. همچنین در صورت احساس درد، فشار یا شل شدن روکش، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کرد.
سوالات متداول درباره روکش دندان
آیا روکش دندان دائمی است؟
روکش‌ها معمولاً سال‌ها دوام دارند، اما دائمی نیستند. با مراقبت صحیح، بین ۱۰ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر هم عمر می‌کنند.
آیا پس از روکش ممکن است دندان درد بگیرد؟
در برخی موارد، به‌ویژه اگر ریشه دندان هنوز فعال باشد یا روکش به‌درستی تنظیم نشده باشد، ممکن است درد یا حساسیت ایجاد شود. در این صورت بررسی مجدد دندان توسط پزشک ضروری است.
آیا رنگ روکش با بقیه دندان‌ها یکسان می‌شود؟
بله، روکش‌هایی مثل سرامیکی یا زیرکونیا به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که رنگ آن‌ها دقیقاً با رنگ دندان‌های طبیعی شما مطابقت داشته باشد.
آیا می‌توان روی دندان‌های جلو روکش گذاشت؟
قطعاً. دندان‌های جلویی بیشتر به زیبایی وابسته‌اند و در صورت آسیب، روکش‌های سرامیکی یا زیرکونیومی انتخابی عالی برای آن‌ها هستند.
اگر قصد انجام روکش دندان دارید، توصیه می‌شود حتماً با یک دندانپزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین نوع و روش برای شما انتخاب شود. روکش دندان، اگر به‌درستی انجام و مراقبت شود، یکی از بهترین روش‌های حفظ سلامت و زیبایی دندان‌هاست.
